بانگ اقتصاد، صنعت بانکداری کشور بخصوص در دو دهه اخیر با عبور از فراز و فرود‌هایی که داشته و گذر از شیوه های متفاوت مدتی است در مرحله ی گذر از شیوه ای سنتی به شکلی نوین و متداول در کشورهای دیگر است که البته تا کنون نیز قدم های مناسب و کاربردی دراین بخش برداشته شده است.
بانکداری الکترونیک، از نیمه ابتدای دهه هشتاد در کشور کلید خورد و روند رشد و توسعه آن با چنان سرعت و شتابی خیره کننده همراه شد که شاید کمتر کسی گمان می‌کرد این فناوری با چنین استقبال، توجه و توسعه ای همراه شود و امروز خبرهای خوبی در حوزه بانکداری الکترونیک و دیجیتال به گوش میرسد.
روز گذشته مهران محرمیان، معاون فناوری های نوین بانک مرکزی در برنامه «سلام صبح بخیر» شبکه 3 سیما از پیشرفت ها، چالش ها و خدمات ویژه بانکداری الکترونیک گفت و توضیح داد که بانک مرکزی برای حمایت از کسب و کارهای اینترنتی چه اقداماتی انجام می دهد.
در میان مطالب مختلفی این مقام مسئول عنوان داشتند دو مورد برای بسیاری از مردم جالب بود و آن حذف فیزیکی کارت های بانکی و راه اندازی نئوبانک که نوعی از بانکداری دیجیتال است و به نوعی دیگر شعبه ای از آن شاهد نخواهیم بود.
سالهای اخیر همایش ها و سیمنارهای مختلفی در حوزه ورود به این دنیای تحول دیجیتال را ما شاهد بودیم ولی همواره یکی از مواردی که بسیار مهم بوده است در بخش زیرساخت ها و قوانین و اجرای آن در کشور بوده که امروز ما شاهد آن هستیم بانک مرکزی به عنوان متولی حوزه پولی و مالی کشور گام های مثبتی را در این زمینه برداشته است.
خبرهایی از این دست شاید مقدمه ای برای ورود به دنیایی باشد که بسیاری در ذهن خود آن را تداعی کرده اند، ولی تاکنون به واقعیت تبدیل نشده و باوری برای آن در کشور نبوده ولی امروز ما شاهد این هستیم که فاصله ای که با بانکداری در کشورهای پیشرفته داریم در حال کم شدن است.
محرمیان، معاون فناوری های نوین بانک مرکزی همچنین در توضیح نئوبانک ها (neobank) اظهار داشت که نئوبانک نوعی از بانکداری دیجیتال است؛ بدین معنا که بانک، دیگر حتی شعبه ندارند و کاملاً مجازی است. برای مثال در آسیا 11 بانک به این سبک وجود دارد. ما نیز در تلاش هستیم بانک هایی ازاین دست طی یک یا دو سال آینده داشته باشیم.
معاون فناوری های نوین بانک مرکزی در گفتگویی که داشت عنوان کرد؛ به دنبال پروژه‌ای هستیم که به واسطه آن فیزیک کارت حذف شود. به این ترتیب کارت بانکی براساس استانداردهای بین‌المللی بر روی موبایل قرار می‌گیرد و دیگر نیازی به حمل کارت نیست.
با این صحبت های معاون فناوری های نوین بانک مرکزی هم اکنون به صورت میانگین برای هر ایرانی، 6 کارت بانکی صادر شده که این میزان کثیر از کارت های بانکی مؤید عمق استقبال به این کارت ها و فناوری مذکور به شمار می رود. به موازات رشد و افزایش تعداد کارت های بانکی، کارت خوان های مستقر در فروشگاه ها و واحد‌های صنفی هم افزایش یافته است، پس با این شرایط و خبری که نقل است میتوان بسیاری از هزینه ها را کاهش داد.
در این میان، استفاده از خدمات بانکداری از طریق اینترنت و با افزایش تلفن‌های همراه هوشمند و نرم افزار‌های تعریف و طراحی شده مربوطه، به صورت قابل توجهی فراگیر شده و مجموعه موارد اشاره شده حاکی از روند رو به رشدی است که به تبع با معایب و مزایای خاص به خود همراه است.
محرمیان در سخنان خود با بیان اینکه در دنیا و نیز در ایران راه حل فنی برای تجمیع کارت های بانکی بر روی یک فضا در دسترس است اما مسأله عمده مسائل کسب‌وکاری و حقوقی است که مانع از این امر می‌شود افزود؛ به دنبال پروژه ای هستیم که به واسطه آن فیزیک کارت حذف شود. به این ترتیب کارت بانکی براساس استانداردهای بین‌المللی بر روی موبایل قرار می‌گیرد و دیگر نیازی به حمل کارت نیست.
گذر از بانکداری گذشته به بانکداری روز دنیا مورد استقبال بوده و مطمئنا در این گذر مواردی مثل حذف فیزیکی کارت های بانکی و استقرار بانکداری دیجیتال هم به بانک ها در کاهش هزینه ها کمک خواهد کرد و هم به مشتریان که بتوانند خدمات غیرحضوری و بهتری بهره بگیرند.
بد نیست بدانیم که تقریبا ۴۰ تا ۶۰ درصد هزینه های بانک ها از نظر ساختار هزینه ای به شبکه شعب مربوط است و در این نقطه است که برای کاهش هزینه های شعب، بحث بانکداری دیجیتالی به میان می آید تا در بانک تحولاتی ایجاد شود؛ در واقع در این قسمت است که بانکداری مبتنی بر داده و نقش کسب وکارهای فین تک و شبکه های اجتماعی بیشتر خواهد شد و تحول شعب، نقش شعب، فضای شعب و هدف شعب تغییر خواهد کرد.
طبق تحقیقات و پژوهش هایی علمی صورت گرفته، نشان می دهد هرچه سرعت دستيابي و شناخت مشتریان به بانکداري نوين و خدمات پولی و بانکی مجازی بيشتر باشد و هرچه وابستگي بانکداري نوين به شبکه هاي الکترونيکي بيشتر باشد، ميزان تمايل مشتريان به استفاده از بانکداري الکترونيک که همانا هدف مطلوب بانک ها مي باشد، افزايش مي يابد.
در آخر از یاد نبریم که، افزايش سرمايه گذاری برای توسعه تکنولوژی و زيرساخت های اطلاع رسانی، ارتباطات و امنيت براي گسترش بانکداری الکترونيکی ضروری است و تدوين برنامه های راهبردی توسط هر بانک در چارچوب زيرساخت های الکترونيک کشور و تهيه چارچوب های حقوقي در کنار آموزش همگانی و فرهنگ سازی نيز بايستی مورد توجه قرار گيرد.
مهدی هاشملو – روزنامه نگار
کارشناس ارشد مدیریت رسانه